Hayatta karşılaştığımız zorluklar karşısında bazen düşüncelerimizi, duygu ve davranışlarımızı anlamlandırmada zorluk çekebiliriz. Bu karmaşık döngüde sıkışıp kaldığımız zamanlarda bir uzman desteğinde terapi alabiliriz. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) tam da bu noktada devreye girerek, yepyeni bir bakış açısı sunar. Bu bilimsel temelli terapi yaklaşımı, düşüncelerimizin, duygu ve davranışlarımızın birbiriyle nasıl bağlantılı olduğunu anlamamız için bize yardımcı olur. Gelin bu yazıda Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)’nin ne olduğunu ve bize nasıl yardımcı olduğunu keşfedelim.
Başlıklar
Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?
[1]Amerikan Psikoloji Derneği Bilişsel Davranışçı Terapi’yi; ‘depresyon, anksiyete bozuklukları, alkol ve uyuşturucu kullanımı sorunları, evlilik sorunları, yeme bozuklukları ve ciddi ruhsal hastalıklar dâhil olmak üzere çeşitli sorunlarda etkili olduğu kanıtlanmış bir psikolojik tedavi biçimi’, olarak tanımlıyor.
Araştırmalara göre BDT, yaşam kalitesinde önemli iyileşmeler sağlamaktadır. Yine birçok çalışma BDT’nin diğer psikolojik terapi biçimleri veya psikiyatrik ilaçlar kadar etkili olduğunu göstermektedir. Bu çağdaş psikoterapi tekniği, psikolojik rahatsızlıkları psikoloji biliminin verilerine dayanarak araştırır.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), gelişimini hem bilimsel araştırmalara hem de klinik uygulamalara borçlu olan bir terapi yöntemidir. Geliştirilen bu yöntemlerin bireylerde anlamlı bir değişim yarattığına dair çok sayıda bilimsel kanıt bulunmaktadır. Bu yönüyle BDT, etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmış, güvenilir bir psikoterapi yaklaşımıdır.
Bilişsel Davranışçı Terapi Hangi Kuramdan Kaynaklanır?
Bilişsel Davranışçı terapi kognitif modele dayanır.[2] Kognitif terapiye göre olayları nasıl yorumladığımız, duygusal tepkilerimizi doğrudan etkiler. Bir başka deyişle olayları olduğu gibi değil, bizim olduğumuz gibi görürüz.
Örnek olarak, bir arkadaşınızın sizi aradığında oluşan düşünce ve davranışlara bakalım:
Senaryo 1: Arkadaşınızın aramasını, “Beni özlemiş, halimi hatırımı sormak için arıyor” şeklinde yorumladığınızda, hissettiğiniz duygu mutluluk olabilir. Bu durumda, arkadaşınızla keyifli bir sohbet etme isteğiyle onu hemen geri ararsınız.
Senaryo 2: Aynı bildirimi, “Kesin bir şeye ihtiyacı var, yine benden bir şey isteyecek” şeklinde yorumladığınızda ise, hissettiğiniz duygu endişe veya huzursuzluk olabilir. Bu düşünceyle birlikte, geri aramayı erteleme veya isteksizce cevap verme davranışı gösterebilirsiniz.
Gördüğünüz gibi, her iki senaryoda da olay aynıdır (arkadaşınızın araması). Ancak olaya yüklediğiniz anlam, duygusal tepkinizi ve sonrasındaki davranışınızı tamamen değiştirir. İşte Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), tam da bu yorumlama biçimlerini fark etmenizi ve daha sağlıklı düşünce kalıpları geliştirmenizi hedefler.
Bilişsel Davranışçı Terapi Nasıl Çalışır?
Bilişsel Davranışçı Terapi düşünceler (biliş) ve davranışlar üzerine kuruludur.
· BDT’nin Bilişsel Yönü: Bilişsel boyut, ne düşündüğümüz ve bunun nasıl işlendiğiyle ilgilidir. Bu boyut; olumsuz temel inançlar, işlevsiz varsayımlar ve olumsuz otomatik düşüncelerden oluşur.
– Olumsuz temel inançlar yaşamın erken dönemlerinde, özellikle çocukluk deneyimlerine dayanılarak öğrenilir.
– Kendinizle ilgili işlevsiz varsayımlar, bir şekilde yetersiz olduğunuza inanmanız veya değerinizin başkalarının sizinle ilgili düşüncelerine bağlı olduğuna inanmanızdır.
– Bilişsel çarpıtmalar olarak da bilinen olumsuz düşünce kalıpları, kendiniz hakkında gerçekte doğru olmayan düşüncelere inanmaktır. Örneğin; ‘kimse beni umursamıyor’ gibi.
· BDT’nin Davranışsal Yönü: Daha çok kaygıyla ilişkili bozukluklar için başvurulur. BDT’nin davranışsal yönü şunları içerir:
– Kaygı yaratan şeyleri tahmin etme. Kaygıyla baş etmeyi öğrenmek için kademeli olarak görevler verilir.
– Rahatlama ve nefes egzersizleri. Terapist önerisiyle derin nefes egzersizleri, meditasyon gibi teknikler, takıntılı düşüncelerden uzaklaşmak veya stresi azaltmak için kullanılır.
– Dereceli görev atamalarıyla, ilgisizliği ve ertelemeyi azaltmak ve kaygı uyandıran durumların üstesinden gelmek için adım adım ilerlenir.
– Planlı aktivitelerle bir gün ya da bir etkinlik önceden planlanarak karar verme süreçleri iyileştirilebilir ve endişeler azaltılabilir.
Bilişsel Davranışçı Terapi düşünce ve davranışlardaki kalıpları anlamayı sağlayarak, sorunlarla başa çıkma becerilerini güçlendirir. Kişiyi pasif bir izleyici olmaktan çıkarıp, kendi zihinsel ve duygusal sağlığının aktif bir yöneticisi haline getirerek daha bilinçli ve esnek bir yaşam sürdürmesini destekler.
Terapizy’nin uzman psikologları Bilişsel Davranışçı Terapi’nin bilimsel ve kanıtlanmış yöntemlerini uygularken, size özel bir yol haritası oluşturarak, duygu, düşünce ve davranış döngünüzü daha sağlıklı bir şekilde yönetmenizi sağlar. Terapizy’nin çift, evlilik ve bireysel terapi hizmetleriyle kendiniz için en doğru yerde ve zamanda online terapi alın.
Terapizy Blog‘da aşk, evlilik, romantik ve sosyal ilişkilere dair birbirinden ilginç konulara göz atın. ‘Bağlanma Stilleri ve Romantik İlişkiler‘ yazısında, zor durumların üstesinden nasıl gelineceğini keşfedin! Terapizy‘i sosyal medya hesaplarından takip edin, güncel bilgi ve duyurulardan haberdar olun!
Terapizy’nin alanında uzman ve deneyimli psikologları, günlük hayatınızdaki tüm ilişkilerinizi güçlendirmek için size destek olmaya hazır.
Terapizy ilk seansa özel %50 indirim fırsatı sunuyor. www.terapizy.com
#Terapi #Terapizy #Psikoloji #Onlineterapi #BilişselDavranışçıTerapi
(1)https://www.apa.org/ptsd-guideline/patients-and-families/cognitive-behavioral
[2] https://www.bilisseldavranisci.com/halka-yonelik/3/bilissel-davranisci-terapi-nedir