İki insan arasındaki romantik ilişki, hayatın en mutluluk verici ama aynı zamanda en karmaşık durumlarından biridir. Birbiri için kalbi çarpan iki insan kimi zaman birbirine yakınlık ve güven duyarken, kimi zaman da endişe ve mesafe içinde olabilir. Şaşırtıcı gelse de bu durumu erken çocukluk döneminde gelişen ve yetişkinlikteki romantik ilişkilerimizi derinden etkileyen bağlanma stilleriyle anlayabiliriz. Birlikte olduğumuz insana ne kadar yakın hissettiğimizden, çatışmaları nasıl yönettiğimize kadar ilişkimizin neredeyse her yönünü şekillendiriyor. Bu yazıda bağlanma stillerinin ne olduğunu ve ilişkilerimizi nasıl etkilediğini ele aldık.
Başlıklar
Bağlanma Stilleri Nedir?
Romantik ilişkilerde gösterdiğimiz davranışlar, bebekken annemizle kurduğumuz bağa dayanır ve buna bağlanma stilleri denir.[2] İngiliz psikiyatrist John Bowlby ve Amerikalı psikolog Mary Ainsworth’un öncülük ettiği bağlanma teorisine göre bu erken dönemdeki bağın niteliği, yaşam boyunca başkalarıyla kurduğumuz yakın ilişkileri ve onlara verdiğimiz tepkileri belirler.
Bağlanma teorisine göre bebekler ve birincil bakım veren konumundaki anneler arasındaki ilişki esastır. Erken bebeklik döneminde bebeğin duygusal ve fiziksel ihtiyaçları doğru bir şekilde karşılandıysa, bebek kendini güvende ve anlaşılmış hissettiyse, bu durumda sağlıklı ve güvenli bir bağlanmadan söz edilebilir. Güvenli bir bağlanmanın geliştiği bu durum yetişkinlikte; kendine güvenen, çatışmaları sağlıklı bir şekilde yönetebilen, yakınlık kurabilen ve romantik ilişkilerin iniş çıkışlarını yönetebilen bir bireyde karşılık bulur.
Bebeklik döneminde ihtiyaçları tam olarak giderilememiş, korkutulmuş, tutarsız bir iletişim içinde kalmış olmak ise güvensiz bir bağlanma stili gelişmiş olması anlamına gelebilir. Sonuç olarak güvensiz bağlanma geliştiren bebekler yetişkinliklerinde de kendisinin ve karşısındakinin duygularını anlamakta zorluk çekebilir, sağlam ilişkiler kurmakta sıkıntı yaşayabilirler. Bu bağlanma stiline sahip yetişkinler ya yakınlıktan kaçınır ya da ilişkilerde aşırı derecede yapışkan ve endişeli davranışlar sergilerler.
Araştırmalar gösteriyor ki erken bebeklik döneminde şekillenen bağlanma kalitesi bir insanın çocukluk, ergenlik ve yetişkinlik dönemlerindeki tüm ilişkilerinin üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
Bağlanma Stillerinin Yetişkin İlişkilerine Etkisi
Bağlanma stilini anlamak, ilişkilerdeki kalıpları çözmeye yardımcı olur. Böylece hem kendi davranışlarınızı hem de partnerinizin davranışlarını daha iyi anlayabilir, ilişkide neye ihtiyacınız olduğunu netleştirerek sorunların üstesinden daha kolay gelebilirsiniz.
Bağlanma stilinin kişinin sosyo-ekonomik durumuyla bir ilişkisi yoktur. Bir yetişkin olarak güvensiz bağlanma stiline sahip olmak, sadece bebeklikte anneyle olan ilişkiye de bağlı değildir. Bağlanma stilinin şekillenmesinde bebekliğin rolü büyük olsa da tüm çocukluk, ergenlik ve hatta yetişkinlik deneyimlerinin de rolü büyüktür.
4 Çeşit Bağlanma Stili Vardır
Psikolog Mary Ainsworth bağlanma stillerini üç şekilde tespit etmiştir. Ainsworth’ün bu çalışmasına Main ve Solomon tarafından dördüncü bir bağlanma stili daha eklenmiştir. Aşağıda bu dört çeşit bağlanma stiline detaylı olarak yer verdik:
1.Güvenli Bağlanma Stili ve İlişkiler
Bebeğin kendini güvende hissettiği bu bağlanma türü genel olarak sağlıklı bağlanma stili şeklinde kabul görür. Güvenli bağlanma stiline sahip kişiler, yakın ilişkilerinde kendilerini güvende, istikrarlı ve daha tatmin olmuş hissetme eğilimindedir. Bu stile sahip bireyler kendi hatalarının ve başarısızlıklarının sorumluluğunu almaktan çekinmezler, ihtiyaç duyduklarında yardım istemekte zorlanmazlar.
2.Kaygılı Bağlanma Stili ve İlişkiler
Bebeklikte ihtiyaçları tutarsız ve dengesiz şekilde karşılanmış kişiler daha çok kaygılı bağlanma stili geliştirirler. Bu durumda anne ya da birincil bakım veren, ihtiyaç anında bazen vardır bazen de yoktur. Bu durumda bebek tam bir güvenlik içinde hissedemez. Kaygılı bağlanma stili içindeki yetişkinler de yakınlık kurmakta zorlanır; sevilip sevilmediklerinden emin olamadıkları için yoğun bir terk edilme korkusu yaşarlar. Birlikte oldukları kişiden uzaktayken aşırı kıskanç ve kontrolcü tavırlar geliştirebilirler.
3.Kaçıngan Bağlanma Stili ve İlişkiler
Anne ya da birincil bakım verenin soğuk, mesafeli ve bebeğin ihtiyaçlarına cevap veremediği durumda geliştirilir. Bebek anneden duygusal olarak uzaklaşır ve kendine güvenmek durumunda kalır. Bu durum yetişkinlikte de yakınlıktan kaçınma ve aşırı bağımsızlık arayışına temel oluşturur. Kaçıngan bağlanma stili içindeki kişiler uzun vadeli, samimi ilişkiler yerine geçici, gündelik ilişkileri tercih edebilir ve kendi gibi duygusal olarak mesafeli kişilerle ilişki kurmayı seçebilir.
4.Dağınık Bağlanma Stili ve İlişkiler
Dağınık bağlanma stili; istismar, aile içi şiddet veya travma deneyimi olan bir ebeveynin bebeğe karşı sergilediği korkutucu veya şaşkın davranışlarla ortaya çıkabilir. Genel olarak bir bebek endişelendiğinde bakım verenine yönelir. Ancak bu gibi durumlarda, bakım verenin kendisi bir korku kaynağı haline geldiği için bebekte bir çatışma oluşur. Bebek ya da çocuk yaklaşma ve geri çekilme arasında kalır.[2]
Dağınık bağlanma stili geliştiren yetişkinler için içinde bulundukları çevre ve ilişkiler, güvensiz ve korkutucu gelir. İlişki içindeyken birlikte oldukları kişiye karşı duyarsız, bencil, kontrolcü ve güvensiz bir tutum sergileyebilirler. Bu sert tutumlar karşılarındaki kadar kendilerine yönelik de olur.
Bir ilişkiyi nasıl yaşadığımız bizi tanımlayan en önemli değerlerden biridir. Erken çocukluk ve ileriki yaşam deneyimleriyle şekillendirdiğimiz bağlanma stilleri kaderimiz değildir. Güvensiz bir bağlanma stilinin getirdiği zorluklar, terapi ve farkındalık sayesinde aşılabilir. Kendi bağlanma stilinizin farkına varmak, hem kendinizle hem de partnerinizle daha sağlıklı, güvenli ve doyurucu bir bağ kurmanızı sağlar.
Terapizy Blog‘da aşk, evlilik, romantik ve sosyal ilişkilere dair birbirinden ilginç konulara göz atın. ‘Sosyal Kaygı Bozukluğuyla Başa Çıkma Yolları‘ yazısında, zor durumların üstesinden nasıl gelineceğini keşfedin! Terapizy‘i sosyal medya hesaplarından takip edin, güncel bilgi ve duyurulardan haberdar olun!
Terapizy’nin alanında uzman ve deneyimli psikologları, günlük hayatınızdaki tüm ilişkilerinizi güçlendirmek için size destek olmaya hazır.
Terapizy ilk seansa özel %50 indirim fırsatı sunuyor. www.terapizy.com
[1]https://www.helpguide.org/relationships/social-connection/attachment-and-adult-relationships