Menopoz dönemi, sıcak basmaları ve duygusal dalgalanmalar gibi fiziksel değişimlerle anılırken, birçok kadının sessizce mücadele ettiği bir diğer semptom daha var: “beyin sisi” olarak adlandırılan zihinsel bulanıklık. Odaklanmada güçlük, kelimeleri bulamama ve unutkanlık gibi şikâyetlerle kendini gösteren bu durum, genellikle normal yaşlanmanın bir parçası sanılır. Ancak bilimsel araştırmalar, bu zihinsel sislenmenin ardında hormonal ve nörolojik değişimlerin yattığını ortaya koyuyor. Peki bu dönemde gerçekten beyin sisi mi yaşanıyor, yoksa azalan östrojen seviyeleri beyinde hangi mekanizmaları tetikliyor?
Bilimsel araştırmalar, menopozun beyin yapısını doğrudan etkilediğini kanıtlıyor. Bu dönemde, hafıza ve bilişsel işlevler için kritik öneme sahip olan frontal korteks, temporal korteks ve hipokampus gibi bölgelerde gri madde hacminde azalma tespit edilmiştir. Bu yapısal değişimler, özellikle sözel hafıza ve görsel-uzamsal beceriler gibi kilit bilişsel yeteneklerdeki performans düşüşleriyle paralellik göstermektedir[1].
Menopoz ve Beyin Sisi: Kadınların Beyninde Neler Oluyor?
Bu durumda bir başka risk de beyin damarlarıyla ilgilidir. Araştırmalar, sık ateş basması veya erken menopoz yaşayan kadınların beyin MR’larında beyaz lekeler (beyaz cevher hiperintensiteleri) taşıma eğilimlerinin daha yüksek olduğunu buldu. Bu lekeler, o bölgedeki beyin dokusunun yeterince kan alamadığı anlamına geliyor. Ne yazık ki bu durum, gelecekte sadece zihinsel fonksiyonların zayıflamasına ve denge kayıplarına değil, aynı zamanda felç ve bunama gibi nörolojik hastalıkların ortaya çıkma ihtimalini de yükseltmektedir.
Beyindeki İyileşme ve Hormonal Adaptasyona Dair Kanıtlar
Bu zorlu sürece rağmen, beynimizin inanılmaz bir iyileşme yeteneği var. Bazı bulgular, menopoz sonrasında kaybedilen gri madde hacminin bir kısmının geri kazanılabileceğini gösteriyor. Yani beyin, kendini yeniden düzenleyerek (nöroplastisite) duruma uyum sağlamaya çalışıyor.
Bu adaptasyonun bir parçası olarak bilim insanları, beyinde östrojenin algılanmasından sorumlu alıcıların (reseptörlerin) sayısının arttığını gözlemledi. Bu da beynin azalan hormonu yakalamak için adeta hassasiyetini artırma çabası olarak yorumlanıyor. Ancak bu yoğunluk artışının bazı kadınlarda hafıza performansını zayıflatması gibi çelişkili sonuçlar da mevcut.
Sonuç olarak, bu durumun sinir sağlığı üzerindeki etkisi sadece yapısal değil; aynı zamanda beyindeki kan dolaşımının ne kadar hızlı tepki verdiği ve enerjinin nasıl kullanıldığı gibi karmaşık faktörlere de bağlı.
Porto Riko Ponce Sağlık Bilimleri Üniversitesi bünyesindeki BRAVE Laboratuvarı araştırmacıları, menopoz ve beyin sağlığı arasındaki ilişkiye ışık tuttu. Dr. Bárbara Barros ve Dr. Karla Martínez danışmanlığında, doktora öğrencileri Angélica Rodríguez ve Andrea Pereira, menopozun beyin yapısında neden olduğu değişiklikler ile bu yapısal değişimlerin semptomlara katkısını inceleyen mevcut literatürü detaylı bir şekilde gözden geçirdi.
Ponce Sağlık Bilimleri Üniversitesi’nde Psikoloji doktora öğrencisi olan Angélica Rodríguez, yaptıkları çalışmanın kritik bir noktaya işaret ettiğini belirterek şunları söyledi: “Bu tür bilimsel çalışmalar, beyindeki karmaşık ilişkiyi araştırmaya devam etme gerekliliğinin altını çiziyor. Özellikle bu ilişkinin, kadınların bu dönemde yaşadığı bilişsel, duygusal ve davranışsal semptomlarla olan doğrudan bağlantısı büyük önem taşıyor.”
Tıbbi Direktör Dr. Stephanie Faubion, yapılan çalışmanın önemini şöyle özetliyor: “Bu inceleme, menopoz sırasında beyinde meydana gelen yapısal değişikliklere dair tüm bilimsel bilgiyi bir araya getiriyor.” Dr. Faubion, bu verilerin nihai hedefine ilişkin umutlarını dile getiriyor: “Bu bilgilerin, kadınların bu süreçte yaşadığı bilişsel endişelerin altında yatan faktörlerin daha iyi anlaşılmasını sağlayacağına ve sonunda etkili tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine öncülük edeceğine inanıyoruz.”
Zihinsel Sağlık, Yaşam Kalitesi ve Bilişsel Davranışçı Terapi
Araştırma, beyin sisinin sadece geçici bir unutkanlık değil, beyin yapısındaki ölçülebilir değişimlerle bağlantılı karmaşık bir durum olduğunu işaret ediyor. Bu durum, kadınların ruhsal dengesini (kaygı, depresyon), fiziksel yorgunluğunu ve genel bilişsel performansını olumsuz etkilerken, hayatın her alanına etki edebiliyor. Odaklanma güçlüğü ve ruh hali değişimleri, kadınların hem sosyal çevreleriyle olan ilişkilerine hem de duygusal ilişkilerine gölge düşürerek kendilerini izole hissetmelerine neden olabiliyor.
Belirtilerin ciddiye alınması ve destekleyici yaklaşımların devreye girmesi, bu dönemin daha iyi bir şekilde geçmesine yardımcıdır. Bilişsel davranışçı terapi (BDT), farkındalık temelli stres azaltma programları ve psikoterapi, menopozdaki kadınların zihinsel zorluklarını hafifletir, yaşam kalitesini artırır ve sosyal ilişkilerini onarır.
Terapizy’nin deneyimli uzman terapistleriyle, Bilişsel Davranışçı Terapinin dönüştürücü gücünü evinizi rahatlığında yaşayın. Terapizy’nin çevrimiçi platformu sayesinde, ihtiyaç duyduğunuz desteğe kolayca ulaşabilirsiniz. İster bireysel yolculuğunuzda, ister çift ve evlilik terapisi ihtiyaçlarınızda; Terapizy ile en doğru yerde ve size en uygun zamanda online terapi alabilirsiniz.
Terapizy Blog‘da mutluluğun kaynağını arayabileceğiniz bir yolculuğa çıkın; aşk, evlilik, romantik ve sosyal ilişkilere dair birbirinden ilginç konulara göz atın. ‘Erkekler ve Kadınlar Stresi Neden Farklı Yaşıyor?’ yazısında, bu konuya bilimin verdiği cevabı keşfedin! Terapizy‘i sosyal medya hesaplarından takip edin, güncel bilgi ve duyurulardan haberdar olun!
Terapizy ilk seansa özel %50 indirim fırsatı sunuyor. www.terapizy.com
[1] Menopoz Derneği. (2025, 21 Ekim). Menopoz sırasında beyin sisi mi? İşte gerçekte neler oluyor. ScienceDaily . 20 Kasım 2025 tarihinde www.sciencedaily.com adresinden alındı / releases / 2025 / 10 / 251021083633.htm